به نقل از «خبرگزاری صدا و سیما»

متن کامل گزارش کمیسیون از روند اجرای برجام

تاریخ انتشار: ۷ شهریور ۱۳۹۶ | کد خبر: ۱۴۵۵۵۱۷۹

گزارش شش ماهه دوم کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی درباره اجرای برجام در جلسه علنی امروز مجلس قرائت شد. به گزارش خبرگزاری صدا و سیما به نقل از خانه ملت حسین نقوی حسینی سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی این گزارش را قرائت کرد.این گزارش دارای هشت بخش مشتمل بر مبانی و منابع گزارش ، اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایران ، فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایران، تحریم های رفع شده ، تحریم های باقی مانده، موارد نقض عهد و پیمان شکنی آمریکا، اقدامات متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران و جمع بندی و پیشنهاد است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

متن کامل این گزارش به شرح زیراست :در اجرای تبصره یک قانون اقدام متناسب و متقابل جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام " مصوب /21 7 1394/ مجلس شورای اسلامی - گزارش شش ماهه دوم اجرای برجام به شرح زیر تقدیم نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی و مردم شریف ایران می شود:مقدمه :در تیر ماه سال 1394 برنامه جامع اقدام مشترک " موسوم به برجام " از سوی جمهوری اسلامی ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد به اضافه آلمان که از آنها به عنوان 1+5 یاد می شود مورد توافق قرار گرفت با توجه به آثار و پیامدهای برجام بر ابعاد مختلف نظاماقتصادی سیاسی نظامی و امنیتی کشور از یک سوء و آرای موافقان و منتقدان از سوی دیگر- مراحل بررسی این موضوع در مجلس شورای اسلامی و نیز شورای عالی امنیت ملی طی و پس از تایید مشروط مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه ای مدظله العالی " در نهایت در تاریخ 26 دی ماه 1394اجرایی گردیدگزارش حاضر در هشت بخش به شرح زیر تهیه شده است :الف ) مبانی و منابع گزارشب ) اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایرانج ) فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایراند) تحریم های رفع شدهه ) تحریم های باقی ماندهو) موارد نقض عهد و پیمان شکنی آمریکاز) اقدامات متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایرانح) جمع بندی و پیشنهاد
**الف ) مبانی و منابع گزارشگزارش حاضر با مطالعه - بررسی و لحاظ نمودن مبانی و منابع زیر تهیه شدهاست :1 شروط نه گانه ابلاغی رهبر معظم انقلاب اسلامی مدظله العالی " که پیشاز اجرای برجام در تاریخ /29 7 1394/ به رییس جمهور محترم ابلاغ شده است(پیوست شماره 1):2 - قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرایبرجام "- ماده واحده مصوب تاریخ /21 7 1394/ مشتمل بر 9 بند و دوتبصره (پیوست شماره 2):3 متن برنامه جامع اقدام مشترک + برجام " که در تیر ماه سال 1394 بینجمهوری اسلامی ایران و اعضای دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد بهاضافه کشور آلمان - موسوم به 1+5 مورد توافق قرار گرفت و در تاریخ 26دی ماه 1394 رسما به اجرا در آمد (پیوست شماره 3):4 گزراش های رسمی سه ماه اول - دوم - سوم - چهارم و پنجم وزیر امور خارجه که بر مبنای قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام " مصوب /21 7 1394/ که اعلام می دارد وزیر امور خارجه موظف است روند اجرای توافقنامه را هر سه ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی گزارش دهد" تهیه و در اختیار کمیسیون قرار گرفته است (پیوست های 4 و 5):5 گزارش های مکتوب و مذاکرات انجام شده با سایر وزارتخانه ها و دستگاه های ذیربط:6 بازدیدهای میدانی از مراکز هسته ای و مربوطه :7 مواضع رسمی اعلامی گروه 1+5
**ب ) اجرای تعهدات جمهوری اسلامی ایرانجمهوری اسلامی ایران بنا به گواهی و تایید مدیر کل آژانس بین المللیانرژی اتمی به تمامی تعهدات هسته ای خود وفق برجام عمل نموده است که بهاهم موارد این تعهدات که قبل از اجرای برجام و برای زمینه سازی راستیآزمایی آژانس بین المللی انرژی اتمی و به منظور فراهم نمودن امکان اجرایبرجام و نیز بعد از اجرای برجام - انجام شده است - به اختصار اشارهمی گردد:1 اقدامات شفاف ساز که در گزارش شش ماهه اول به تفصیل بیان گردید2 خارج ساختن مخزن (Calandria) راکتور چهل مگاواتی آب سنگین اراک ومسدود کردن حفره های مخزن با بتون - به گونه ای که امکان مورد استفادهقرار گرفتن مجدد آن وجود نداشته باشد3 کاهش ماشین های غنی سازی موسوم به سانتریفیوژ در سایت نطنز از حدود19 هزار دستگاه ( 9000 فعال و 10 هزار غیر فعال ) به 5010 دستگاه درقالب 30 آبشار- هر یک به ظرفیت 168 سانتریفیوژ و جمع آوری و انبار کردنسایر دستگاه ها4 پذیرش و اجرای تعهد و شرط جایگزینی مورد به مورد ماشین های غنی سازیIRLبا همان نوع در صورت استهلاک یا خرابی ماشین های فعال5 توقف کامل غنی سازی اورانیوم بالاتر از 3 67 درصد ( قبل ازمذاکرات منتهی به برجام تا سطح 20 درصد غنی سازی انجام می گرفت )6 کاهش 2700 ماشین غنی سازی سایت فوردو به تعداد 1044 دستگاه درقالب 6 آبشار در یک بال و جمع آوری و انبار کردن مابقی ماشین های غنیسازی7 قطع تزریق گاز هگزافلوراید اورانیوم (U F 6) به کلیه ماشین های غنیسازی باقی مانده در فردو و صرفا چرخش دو زنجیره بدون تزریق گاز8 تغییر کاربری سایت غنی سازی فوردو و تبدیل آن به مرکز فعالیتتحقیقات هسته ای به منظور جداسازی ایزوتوپ های پایدار با همکاری روسیه9 تحویل و مبادله ذخایر اورانیوم غنی سازی شده با کیک زرد10 اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی11 پذیرش سطوح مختلف محدودیت های تعیین شده برای برنامه صلح آمیزهسته ای کشور طبق برجام - برای مدت 8 تا 15 سال و برخی نظارت ها تا 25سال - برای عادی سازی پرونده هسته ای**ج ) ادامه فعالیت های هسته ای جمهوری اسلامی ایرانایران قبل از پیروزی انقلاب اسلامی - عضویت معاهده -+ ان پی تی " راپذیرفته است و بدین لحاظ می تواند بر اساس آن از کلیه حقوق - امتیازات -فناوری ها و فعالیت های صلح آمیز هسته ای بهره مند شود لکن قدرت هایاستکباری و نظام سلطه برای جلوگیری از این حقوق مشروع ایران - تحریم هایمتنوع و گسترده ای را علیه ایران اسلامی وضع کرده و به اجرا گذاشتندبا پذیرش برجام - حقوق هسته ای ایران با برخی محدودیت های موقت و چندینساله - به رسمیت شناخته شد که بخشی از دستاوردهای برجام در این حوزه بهشرح ذیل می باشد:1 به رسمیت شناخته شدن برنامه صلح آمیز هسته ای ایران - به شمول غنیسازی اورانیوم و ساخت راکتور آب سنگین2 تداوم برنامه صلح آمیز کشورمان در ابعادی به لحاظ بعضی محدودیت هاو نظارت های ویژه3 مختومه شدن پرونده مربوط به اتهامات بی اساس علیه جمهوری اسلامیایران در خصوص وجود+ ابعاد احتمالی نظامی " در فعالیت های هسته ایکشورمان4 جلب موافقت برای بازطراحی و بهینه سازی راکتور 40 مگاواتی آبسنگین اراک و تبدل آن به راکتور مدرن با ماهیت آب سنگین طبق اعلامسازمان انرژی اتمی ایران - مراحل بازطراحی مفهومی راکتور توسط متخصصینکشورمان به پایان رسیده و قرارداد مشاوره بازطراحی با چین دراردیبهشت 1396 با ملحوظ شدن کلیه ملاحظات سازمان انرژی اتمی ایرانامضا شده است5 حفظ و فعال نگه داشتن کارخانه تولید آب سنگین اراک با ظرفیت 20 تندر سال و امکان فروش آب سنگین تولیدی مازاد بر سقف مجاز 130 تن ( دردوره زمانی اجرای محدودیت های پذیرفته شده وفق برجام )در بازارهایجهانی6 ادامه غنی سازی 3 67 درصد اورانیوم تا سقف مجاز 300 کیلوگرم ( دردوره زمانی اجرای محدودیت های پذیرفته شده وفق برجام )7 حفظ برنامه تحقیق و توسعه که از دستاوردهای آن آغاز پروژه گازدهیبه سانتریفیوژ راهبردی -IR 8 در بهمن ماه سال 1395 بود گازدهی به اینماشین پیشرفته و قدرتمند با توانی دست کم بیست برابر سانتریفیوژهایموجود-IR 1- نقطه عطفی در تحقیق و توسعه غنی سازی در ایران به شمارمی رود8 امکان خرید اورانیوم طبیعی و کیک زرد- که طی سال های پس از انقلاباسلامی از فروش آن به ایران به صورت مطلق جلوگیری شده بود از تاریخپذیرش برجام تاکنون مجموعا حدود 360 تن کیک زرد وارد کشور شده است9 امکان فعالیت در زمینه جداسازی ایزوتوپ های پایدار با همکاریروسیه در فوردو10 قرارداد با روسیه - کلنک زنی و شروع به ساخت و احدات دو نیروگاههسته ای در مجتمع هسته ای بوشهر به ظرفیت بیش از دو هزار مگاوات11 فراهم شدن زمینه و مقدمات همکاری و احتمال مشارکت ایران درپروژه بین المللی و هسته ای + ایتر"12 آغاز و گسترش همکاری های بین المللی در حوزه هسته ای با بسیاری ازکشورها مانند روسیه - سوئیس - مجارستان - فرانسه - جمهوری چک - لهستان واتحادیه اروپا به ویژه در زمینه ایمنی هسته ای - مدیریت پسماندهای سوخت ومواجهه با موارد اضطراری : از جمله اختصاص مبلغی در حدود پنج میلیونیورو از جانب اتحادیه اروپا به امر تقویت هسته ای در کشورمان
2) تحریم های رفع شدهبا اجرای برجام - برخی از موانع و تحریم های هسته ای وفق برجام رفع شدهاست که عبارتند از:-رفع تحریم ها در حوزه نفت - گاز پتروشیمی به شکلی که میانگین صادراتروزانه نفت خام ومیعانات گازی کشور به بیش از دو برابر نسبت به زمانقبل از برجام افزایش داشته است-با انعقاد تفاهم نامه های متعدد در حوزه توسعه زیرساخت های نفت وگاز- زمینه برای عقد قراردادهای بین المللی فراهم و برخی از آنهاعملیاتی و اجرایی گردیده است - که قدم مناسبی در جهت جذب شرکتهایبین المللی و سرمایه گذاری خارجی می باشد-در حوزه حمل و نقل پس از برجام زمینه خرید هواپیماهای مسافربری نواز شرکت های سازنده فراهم گردید که از جمله می توان به انعقادقرارداد خرید 100 فروند ایرباس - 80 فروند بوئینک و 20 فروندهواپیمای ATR توسط هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران + هما" و امضایقرارداد خرید 30 فروند هواپیمای بوئینک (قابل افزایش تا 60 فروند)توسط شرکت هواپیمایی آسمان اشاره نمود علاوه بر آن - براساس برجم تحریم 70فروند از هواپیماهای خط هوایی جمهوری اسلامی ایران لغو و زمینه خریدقطعات هواپیما به قیمت رسمی کشورهای سازنده و نیز تعمیر هواپیما بامشارکت کشورهای دیگر و تامین سوخت هواپیما فراهم شده است شایان ذکراست تاکنون سه فروند هواپیمای ایرباس و 4 فروند هواپیمای ATR تحویلهواپیمایی هما شده است-در حوزه کشتیرانی ونفتکش تحریم های شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران وشرکت ملی نفتکش - اعم از تامین سوخت - دسترسی به بنادر- بیمه و بیمهاتکاریی رفع گردیده و 143 فروند از کشتی های شرکت کشتیرانی جمهوریاسلامی ایران و 74 فروند از نفتکش های شرکت ملی نفتکش از فهرست تحریم هاخارج شده است و شرایط لازم برای خرید- ساخت - تعمیرات و سایر خدماتجانبی در زمینه کشتیرانی و نفتکش - فراهم گردیده است-با برجام زمینه انعقاد تفاهم نامه و انعقاد قرارداد به منظور گسترشو بهینه سازی حمل و نقل هوایی ریلی فراهم و مشکلات تحریمی گذشته مرتفعشده است-در حوزه بانکی و مالی - تحولاتی ناشی از برجام به شرح زیر رخ داده است:*آزادسازی بخش قابل توجهی از وجوه مسدود شده قبل از برجام و دسترسیبانک مرکزی به آن :*فراهم شدن امکان دریافت وجوه حاصل از فروش نفت ( در حوزه ارزهایغیر از دلار)*برقراری ارتباط با بانک های کوچک دنیا از طریق شبکه بانکی کشور:*گشایش اعتبارات اسنادی - ارائه خدمات تجاری - گشایش خطوط اعتباری وتامین بیمه های صادراتی :*برقراری مجدد سیستم پیام رسانی مالی موسوم به سوئیفت :*خروج موقت از فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی FATF :*بهبود جایگاه ریسک تعامل مالی با ایران از ا7 (بالاترین ریسک ) به 6از سوی سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)-در سایر حوزه ها از جمله آب - برق - کشاورزی - دامدای - شیلات - دام وطیور- صنعت و تجارت - ارتباطات و فناوری - محیط زیست - بهداشت و درمان -گشایش های خوبی صورت گرفته و زمینه های قابل توجهی باری عملیاتیمتعدد- تسهیل صادرات و واردات - افزایش قابل ملاحظه تعاملات و مراوداتعلمی - فنی و تخصصی - صدور ضمانت های صادراتی - کاهش هزینه های تجاری - تسهیلدر مبادلات - دسترسی به اطلاعات و فناوری های جدید- و جذب سرمایه هایخارجی اشاره نمود-شکل گیری و فعالیت مستمر کانال خردی برجام به منظور کسب مجوز برایفروش و صدور اقلام خاص مورد نیاز صنایع کشور به ایران ( اگرچه درمواردی مانند مجوز خرید کیک زرد بعضی از اعضا مانند انگلیس با مخالفتبی جا و غیرقانونی روند کار با اختلالاتی روبه رو می گردد)-در چارچوب لغو تحریم های مرتبط هسته ای وفق برجام - مجموعا تعداد 611شخص و نهاد ایرانی - به همراه 303 فروند هواپیما- نفتکش و کشتی ( مجموعا914 مورد) همزمان با اجرایی شدن برجام و طی یک سال اخیر- از فهرست سهگانه تحریم های هسته ای شورای امنیت - آمریکا و اتحادیه اروپا خارجشده اند
**ه ) تحریمهای باقیمانده1) براساس برجام - تعداد 238 شخص و نهاد ایرانی در فهرست تحریم های سهگانه شورای امنیت سازمان ملل متحد باقی مانده اند که تا نزدیک به 7سال دیگر (8 سال پس از تاریخ پذیرش برجام ) در فهرست تحریم ها باقیخواهند ماند2) تحریم های مالی و بانکیدرمتن برجام به صراحت بیان شده است که از روز اجرای + نقل و انتقالمنابع مالی بین اشخاص حقیقی و حقوقی و یا نهادهای اروپایی از جملهموسسات مالی و اعتباری ایرانی - بدون الزام به اخذ مجوز یا اعلام " مجادخواهد بود لکن متاسفانه به رغم گذشت بیش از یک سال از اجرای برجام -با تداوم مشکلات بانکی و مالی هزینه ها و خسارت های هنگفتی به اشخاصحقیقی و حقوقی ایرانی در داخل و خارج از کشور و شریک های تجاری ومتعامل با ایران - تحمیل و وارد می گردد برخلاف متن صریح برجام کهفعالیتهای مرتبط با رفع تحریم ها که منجر به تحقق آثار اقتصادی و مالی میشود را مجاز و لازم الاجرا می داند متاسفانه 1+5 انگیزه جدی برای تحققاین بند از برجام نشان نداده اند و بهانه آن را عللی مانند مقرراتمربوط به پولشویی یا FATF و یا مشکلات نرم افزاری اعلام می نمایند وحال آنکه تردیدی در نادرستی و واهی بودن این بهانه وجود ندارد برایاثبات نادرستی و قائلین به علل و عوامل باید گفت : آیا بانک های کوچکاروپایی یا سایر کشورها در شبکه بانکی جهانی تابع یک نرم افزار وقواعد مشترک نیستند؟ پس چرا سیستم مالی و بانکی جمهوری اسلامی می تواندبا بانک های کوچک و درجه چندم که با سیستم یکپارچه حاکم بر بانک هایکوچک و بزرک اروپایی و جهانی منطبق و هماهنک هستند در تعامل باشد ومشکلی در این زمینه ندارد؟ ولی بانک های بزرک از ارتباط با سیستمبانکی ایران استنکاف دارند؟ به